LEHİM NEDİR? LEHİMLEME NEDİR?

Lehim farklı alaşımlarla oluşturulabilse de genellikle Kurşun(Pb) ve Kalay(Sn) alaşımı ile oluşturulan bir bağlama elemanı olarak tanımlanabilir. Bu iki elementin karışım oranı çoğunlukla %36 kurşun, %64 kalay olarak uygulansa da lehimin kullanılacağı alana göre değişebilir. Lehimleme ise lehimi bağlayıcı olarak kullanma işlemidir. Lehimleme sökülemeyen bir bağlama çeşididir sökülmesi halinde parçaya zarar verilebilir.

LEHİMLEME YAPMAK İÇİN HANGİ MATERYALLER KULLANILIR?

Lehimleme yapmak için elimizde bulunması gereken malzemeler havya(lehim tabancası), lehim teli, lehim pastası, lehim pompasıdır.

Havya: Lehim telini ısıtma yoluyla eriterek lehimleme yaptığımız alana uygulamamızı sağlayan araçtır bir diğer adı da lehim tabancasıdır.

Lehim Teli: Havya tarafından eritilerek birleşmeyi gerçekleştirecek elemandır.

Lehim Pastası: Lehimleme yapılacak olan alanın daha temiz olmasını ve lehimin daha iyi tutmasını sağlayan elemandır.

Lehim pompası: Lehim pompası daha önceden yapılmış fakat başarısız olmuş veya başka bir sebepten dolayı sökülmesi gereken lehimi basınç ile içine çekerek sökülmesini sağlayan araçtır.

LEHİMLEME ÇEŞİTLERİ NELERDİR? NASIL UYGULANIR?

Lehimleme çeşitleri lehimin uygulanacağı yüzeye göre değişiklik göstermektedir. Bu açıdan baktığımızda karşımıza kalay lehimi, sac lehimi ve elektronik devre lehimi çıkıyor. Bunlardan en yaygını genellikle elektronik devre lehimidir.

Kalay lehiminde yüzey tozlardan temizlenir, lehim yapılacak yüzeye lehim pastası sürülür, uygun sıcaklığa erişmiş olan havya kalay çubuğu ile temas ettirilerek lehimleme yapılacak olan alana uygulanır ve işlem sonlandırılır. Zımpara yardımıyla fazlalıklar temizlenir.

Sac lehimde lehimleme işlemi uygulanacak olan yüzey çelik yünü yardımıyla temizlenir. İşlemin uygulanacağı yüzeye lehim pastası sürülür. Lehimleme uygulanacak parça mengene ile sabitlenir. Havya ile yüzey ısıtılır ve lehim teli uygulanır. İşlemin sonunda havya soğutulur.

En çok karşımıza çıkan elektronik devre lehimi ise düşük güçlü ve ince uçlu havyalar yardımıyla yapılır. Devreye fazla zarar vermemek adına işlem hızlı yapılmalıdır. Mümkün olduğunca az lehim teli kullanılmalıdır.

LEHİMLEME YAPARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Lehimleme işleminde en önemli unsur başarılı bir lehimleme yapıp lehimin sökülmesine ihtiyaç duyulmamasını sağlamaktır. Tekrar sökülmesi gerekirse lehimin uygulandığı yüzey elektronik devre gibi hassas bir yüzey olma durumunda ağır hasarlar görebilir.
İlk önermedeki olayın yaşanmaması için uygun malzemelerin, örneğin uygun havya ve lehim teli seçimi, seçilmesi gerekmektedir.
Lehim uygulanacak yüzey uygulamadan önce iyi temizlenmelidir.
Havya işlem için uygun ısıya ayarlanmalıdır.
Lehim teli gereğinden fazla kullanılmamalıdır.
İşlem bitiminde malzemeler bir sonraki işlem için iyi temizlenmelidir.

LEHİM SÖKME İŞLEMİ NASIL YAPILIR?

Lehim sökme işlemi lehim pompası yardımıyla yapılır. Lehim pompası vakumlama prensibiyle çalışır. Eski lehimin üstüne lehim pompası getirilir, pompa basınç yardımıyla eski lehimi vakumlar ve lehim sökülür. Bu şekilde işlem sonlandırılır. Tavsiye edilmeyen alternatif bir yol olarak eski lehim havya ile ısıtılarak sökülebilir. Fakat bu yol elektronik devre gibi hassas yüzeylerde hasara yol açabilir.

SİZLERDEN GELEN BİR EKLEME;

Lehimlenecek parçaların soğuk olması, lehimin de soğumasına ve "soğuk lehim" diye tabir edilen zayıf bağlantıya neden olur. Bu nedenle iki parçaya birden havya kısa süre değdirilirken lehimin orta noktaya da değdirilmesi ve sıvılaştırılması önerilir..

Teknik yazılarımız bilgi sahibi kişiler tarafından yoruma, eleştiriye ve düzeltmeye açıktır.

İletişim: muhendisyazartr@gmail.com

DİĞER BİRLEŞTİRME ELEMANLARIYLA İLGİLİ YAZILARIMIZ İÇİN;

PERÇİN NEDİR?

KAYNAK NEDİR?